Hoofdpunten uit Trendrede 2014

Op dinsdag 10 september is voor de vierde keer de Trendrede uitgesproken in Utrecht. De Trendrede wordt belangeloos samengesteld door een groep van 12 vooraanstaande trendwatchers en toekomstdenkers.

Graag wil ik een aantal punten en citaten uit deze Trendrede met jullie delen. Vanuit het oogpunt van het ontwikkelen van mensen, teams, organisaties en de maatschappij zijn in mijn ogen de volgende vier trends van belang;

Bouwen aan eigen kracht
Van het voldoen aan de verwachtingen bewegen we richting persoonlijke zingeving. Mensen gaan op zoek naar de kern en er is aandacht voor persoonlijke drijfveren. De eigen kracht van mensen staat centraal en men is op zoek naar groei en betekenis. Groei is niet per definitie financieel. De nadruk ligt op zelfbeschikking, authenticiteit en zingeving. Op alle gebieden zien we de opkomst van de zelforganisatie ontstaan. Het nieuwe uitgangspunt is dat iedereen zijn persoonlijke ecosysteem opbouwt en dat zo goed als mogelijk gezond houdt.

Loslaten van controle
Door onze drang naar controle, standaardisatie en efficiency vergeten we creativiteit en vernieuwing. Loslaten wordt de grote uitdaging. We gaan van controleren naar improviseren. We moeten oefenen in veerkracht, dat leert je om te gaan met onverwachte gebeurtenissen waarop jezelf geen grip hebt.
We verlaten het idee dat er een lineaire weg is richting verbetering of vernieuwing. Het pad naar de toekomst is een netwerk met knooppunten en verbindingen. Er zijn geen rechte wegen maar ronde, natuurlijke en organische wegen. Vanuit optimisme en vertrouwen zoeken we naar die nieuwe stroomrichting. Dit dynamisch werken impliceert het toelaten van onzekerheid en het accepteren dat we niet alles weten. Niet alles is maakbaar, vanuit een perfectie-illusie komt er een einde aan het maakbaarheids ideaal. Het streven naar een perfect leven leidt bij voorbaat tot ontevredenheid en een gevoel van falen. We moeten accepteren dat we niet alles zelf kunnen bepalen, er bestaat naast eigen kracht ook overmacht. Maak wat maakbaar is en accepteer wat niet maakbaar is.

Andere manier van samenwerken
Om iets te bereiken gaan we verbindingen aan met anderen. Het individu maakt verbinding met gelijkgestemde en passeert eenvoudig weg voorgekookte systemen. Geen verbinding vanuit afhankelijkheid maar verbinding vanuit eigen kracht. Steeds vaker zijn die verbindingen horizontaal, de nieuwe tijd is de tijd van zelforganiserende dwarsverbindingen. Op die manier ontstaan gelegenheidscoalities. Samenwerken is een vorm van wederzijds belonen en we spreken van asynchrone wederkerigheid. Bij een verbonden organisatie komt iets dat je geeft altijd weer terug, je weet alleen niet exact waar, wanneer of in welke vorm. Zodra situaties complex worden zoeken we een integrale aanpak. Die aanpak krijg je door dwarsverbanden en dit combineert de eigen kracht met het gezamenlijke en gedeelde gevoel van richting.

Deel- en leeneconomie
De tijd van onbeperkte consumptie is voorbij. Jongeren omarmen de deel- en leeneconomie en hechten minder waarde aan bezit. Het gaat hen veel meer om de dagelijkse toegang tot producten en diensten. We zijn het blinde vertrouwen in fatsoen en waarheid kwijtgeraakt. Gelukkig bouwt het maatschappelijk vertrouwen zich van onderen op, door kleine ondernemingen die dicht bij ons staan.

Meer informatie over de Trendrede 2014 is te vinden op www.trendrede.nl.

Leiderschapslessen uit het Boeddhisme

Om je blikveld te vergroten is het soms goed om vanuit een andere invalshoek naar een thema te kijken. Dit is ook de reden dat ik afgelopen week mij heb verdiept in het onderwerp boeddhisme en leiderschap. Ik had het geluk om een kleinschalige bijeenkomst bij te mogen bijwonen van de beroemde Tibetaanse meester Tulka Lobsang Rinpoche. Hij reist de hele wereld rond om zijn kennis en inzichten te delen. In een kleine huiselijke setting heeft hij afgelopen donderdag gesproken over zaken die voor veel westerlingen relevant zijn.

Een goede leider heeft volgens Tulka Lobsang drie dingen nodig; wijsheid, liefde en kracht. Vooral in deze tijd is het geven van wijsheid van groter belang dan het geven van materie. De laatste decennia is de verhouding scheefgegroeid, er was te veel aandacht voor materie. Gelukkig zitten we nu op een kantelpunt. Wijsheid krijgt een steeds prominentere plaats. Het beste geschenk aan jezelf is wijsheid. Wijsheid geeft je inzicht in jezelf.

Het boeddhisme gaat uit dat we al veel wijsdom hebben. Alle antwoorden zitten al in ons. Het gaat om het stellen van de juiste vragen, dan komt het goed antwoord vanzelf. Dit is het pad naar wijsheid volgens Tulka Lobsang. Hij noemt het analytische meditatie en dit is de weg naar een beter begrip van jezelf en je leven.

Leiderschap in het westen betekent doelen stellen, plannen en uitvoeren. We spannen ons tot het uiterste in om ervoor te zorgen dat onze medewerkers het gewenste gedrag vertonen. Niet zelden leidt dit tot frustratie, problemen en stress op de werkvloer. Boeddhistisch leiderschap is effectief leiderschap, omdat ze gestoeld is op een grondig begrip van de werking van de menselijke geest. Bij verandering richten wij ons altijd op de ‘ander’; volgens het Boeddhisme is echter het ‘zelf’ dat moet veranderen. We verliezen niet alleen onze eigen ruimte, maar tevens ons leiderschap op het moment dat we anderen proberen te veranderen. Een goede leider weet goed te luisteren naar anderen, zichzelf te veranderen en daardoor de juiste begeleiding te bieden. Pas dan is ook de ander bereid tot verandering.

DNB adviseert coachingstrajecten aan top financiële inrichtingen

De Nederlandse Bank onderzocht de afgelopen twee jaar de cultuur en het gedrag van 30 financiële instellingen in Nederland. Afgelopen week werd het rapport “Leading by example” gepubliceerd.

Hoofdconclusie is dat er veel te verbeteren valt m.b.t. leiderschap, besluitvorming, communicatie en groepsdynamiek in deze sector. Onvoldoende aandacht voor eigen gedrag en groepsdynamische processen is van invloed op de financiële prestaties, de integriteit en de reputatie van instellingen, en daarmee op het vertrouwen in de financiële sector. Bestuurders moeten volgens het rapport meer begrijpen hoe emoties, overtuigingen, belangen en waarden van invloed zijn op het eigen gedrag en op de dynamiek in de groep. Zelfreflectie en elkaar aanspreken zijn cruciaal voor het succes van een organisatie.

Een paar concrete aanbevelingen:

  • Neem de tijd om elkaar beter te leren kennen. Waar kom je vandaan, wat heeft je gevormd en wat zijn je waarden en drijfveren? Welke rol in de groep neem je aan? Wat zijn je kwaliteiten en aandachtspunten?
  • Krijg gedragspatronen op tafel en maak deze bespreekbaar. Zo kunnen negatieve patronen omgevormd worden tot positief gedrag.
  • Zorg bij besluitvorming voor diversiteit in het team. Dan pas komen alle kanten van een issue aan de orde. Ga actief op zoek naar tegenspraak om te checken of het voorgenomen besluit haalbaar en gewenst is. Hanteer het getrapte BOB model; beeldvorming, oordeelsvorming en dan pas besluitvorming.
  • Zorg voor vertrouwen tussen bestuur en commissarissen.
  • Zorg ervoor dat leiders diverse leiderschapsstijlen beheersen en deze ook flexibel kunnen inzetten. Naast een dominante leiderschapsstijl is er ook behoefte aan faciliterend leiderschap.
    Coachingstrajecten, intervisie bijeenkomsten, reflectiedagen en teamsessies kunnen een positieve bijdrage leveren. Dit moet echter niet beperkt blijven tot de bestuurskamers maar ook in de gehele organisatie moet hier aandacht voor komen.

MBTI is een goed startpunt om meer zicht te krijgen op het eigen gedrag en het begrijpen van het gedrag van de ander. Het is een krachtig instrument dat zowel op individueel als teamniveau kan worden ingezet. Het is belangrijk dat een team uit verschillende persoonlijkheidheden bestaat. In complexe situaties is de werking van een homogene groep te beperkt en levert diversiteit een duidelijke meerwaarde. Het blijkt echter in de praktijk lastig om diversiteit te realiseren. Leiders hebben vaak de neiging om gelijkgestemden op te nemen in het team. We hebben allemaal vooroordelen en stereotypen beelden die hier onbewust voor zorgen. Veel gelijkgestemden in een team levert misschien snelheid op maar het is niet effectief. Het is belangrijk om bij complexe problemen een constructieve dialoog aan te gaan en dat lukt niet met alleen gelijkgestemden. Diversiteit in teams loont.
Het totale rapport van DNB is te vinden via deze link.

Van Spaghetti naar Asperges; recepten voor slimmer organiseren

Soms hoor je een spreker die met veel passie over een onderwerp kan vertellen. Herman Zondag, directeur van AFAS software is zo iemand. Herman kan inspirerend vertellen over zijn visie op ondernemen en leiderschap. Afgelopen week woonde ik de presentatie van zijn nieuwe boek bij, een combinatie van een management boek en een kookboek.

AFAS biedt niet alleen producten en diensten aan maar ze gaan voor meer, ze gaan voor een belevenis. Transparantie is een belangrijk thema binnen AFAS. Door processen te stroomlijnen gaat Herman voor 100% service, 100% de juiste prijs en 100% kwaliteit. Daarmee creëer je een WOW beleving bij de klant. Als je de verwachtingen overtreft dan wordt de klant een fan. Fan’s zijn je belangrijkste ambassadeurs. Dus verras je klant, want aandacht is een zeer belangrijk betaalmiddel, met aandacht raak je de klant.

Herman staat voor dienend leiderschap. Hij ziet het als de taak van de manager om je mensen de juiste tools te geven om beter te worden. Het gaat om het geven van oprechte aandacht aan de medewerker. Dienend leiderschap begint bij jezelf.

Herman is zelf erg gepassioneerd, wat wel blijkt uit zijn zeer levendige presentatie. Hij verwacht die zelfde passie ook bij zijn medewerkers. Hij kies daarom ook voor goede instroom en snelle uitstroom. De goede instroom wordt aan de hand van audities gedaan, waarbij sollicitanten de huidige medewerkers moeten overtuigen dat ze geschikt zijn, en dat gaat alleen door passie te laten zien. Hij staat ook voor snelle uitstroom. Niet gemotiveerde medewerkers zijn slecht voor de teamsfeer. Voor mensen die niet willen is er dan ook geen plaats in het bedrijf. Dat het werkt zie je in het ziekteverzuimcijfer, 1,5 % per jaar. Iets waar veel bedrijven jaloers op zijn.

Herman hanteert het SIMPEL-model wat staat voor Snelheid, Integratie, Meerwaarde, Passie, Eenvoud en Lef.

  • Snelheid is belangrijk omdat iets wat traag gaat weinig vertrouwen wekt. Het kost meer energie en geld en levert weinig werkplezier op;
  • Integratie staat voor de verbinding tussen klanten en leveranciers;
  • Meerwaarde is de klant steeds positief te blijven verrassen;
  • Passie geeft energie en kweekt enthousiasme en het werkt aanstekelijk;
  • Eenvoud zorgt voor overzicht en begrip;
  • Lef is nodig om nieuwe dingen te bereiken en je dromen te kunnen realiseren.

Het boek gaat over dingen slimmer organiseren en de dingen anders durven te doen. Zijn passie voor koken en management komen naar voren. Aangezien zowel leiderschapsontwikkeling, klantbeleving als culinaire ontwikkeling mijn passies zijn (en de Hoefslag met topkok Karl van Baggem een van mijn favoriete restaurants) dan begrijpen jullie dat dit boek mij op verschillende manieren aanspreekt.