Tijdens de trainingen die ik geef krijg ik regelmatig de vraag van deelnemers hoe zij het beste nieuw effectief gedrag kunnen aanleren. Het aanleren van nieuw gedrag doe je niet in één keer maar dit is een geleidelijk proces. Vaak ben je jezelf niet bewust dat je een bepaald gedrag automatisch inzet en dat dit gedrag in bepaalde situaties niet effectief is. Iedereen heeft zijn eigen blinde vlek en door te leren van ervaringen en feedback van anderen kan je deze steeds verder verkleinen. Bewustwording is de eerste stap in het veranderen van gedrag. Goed om eens nader te kijken hoe het aanleren van nieuw gedrag gaat. Gedragsverandering doorloopt een drietal fases;
De eerste fase is de bewustwordingsfase. In deze fase ga je van onbewust onbekwaam naar bewust onbekwaam.
Omdat wij een bepaald gedrag al langere tijd inzetten zijn we ons zelden bewust waarom we het doen en wat het effect hiervan op anderen is. Ons gedrag is afhankelijk van onze persoonlijkheid, onze blik op de wereld en onze gedachten en overtuigingen. Dit gebeurt vaak op de automatische piloot en we staan er niet bij stil dat het ook anders zou kunnen. Tot je keer op keer tegen dezelfde muur aanloopt. De eerste keer zijn we geneigd om de schuld bij de ander te leggen. Maar als patronen zich herhalen ga je je afvragen wat het maakt dat je gedrag niet effectief is. Het besef is er dan dat je zelf iets aan de situatie zou kunnen veranderen, maar je weet nog niet op welke manier. Belangrijk is in ieder geval dat je een nieuw inzicht heb gehad, deze eyeopener is het startpunt voor een leertraject.
De tweede fase is de bekwamings- of leerfase. In deze fase ga je van bewust onbekwaam naar bewust bekwaam.
Dit is een fase ga je onderzoeken wat je in plaats van het automatische gedrag kan plaatsen. Je bent je bewust dat het niet werkt om de schuld bij anderen te leggen dus je gaat zelf aan de slag. Je vraagt advies aan anderen, je volgt een training en gaat dan aan de slag met het oefenen met nieuw gedrag. Eerst in een veilige setting, bijvoorbeeld in een rollenspel met een acteur. Als dat een goed gevoel geeft ga je het in een praktijk situatie proberen. Dit is de fase van nieuwe kennis je eigen maken en het oefenen en experimenteren van nieuw gedrag. Alles met het doel om het te kunnen implementeren in de interactie met anderen.
De derde fase is de automatiseringsfase. In deze fase ga je van bewust bekwaam naar onbewust bekwaam.
Dit gaat niet van het ene op het andere moment. Maar naar verloop van tijd merk je dat het nieuwe gedrag steeds vertrouwder voelt. Je herkent de situaties waarin dit nieuwe gedrag een mooie aanvulling is op je natuurlijke gedrag. Het wordt een soort tweede natuur. Onder normale omstandigheden kies je afhankelijk van de situatie het best passende gedrag. In stress situaties kan het echter voorkomen dat je automatisch in je natuurlijke gedrag schiet. Want zo vertrouwd als je aangeboren gedrag wordt je aangeleerde gedrag bijna nooit.
Conform deze fasering werkt BLOEI Consultancy met het BLOEI 5 stappenplan voor persoonlijke verandering.
Bewustwording, Leren, Oefenen, Experimenteren en Implementeren
Daarnaast maken we veel gebruik van MBTI. Een mooi model om je bewust te maken wat jouw natuurlijk aangeboren gedrag is en welk effect dat kan hebben op mensen met een andere voorkeur. Door deze systematiek ga je jezelf en anderen beter begrijpen. Je krijgt een verruiming van je denkkader en hiermee creëer je mogelijkheden voor persoonlijke groei. Want zoals eerder gemeld is deze bewustwording het startpunt voor het veranderen van gedrag.
